Wszechświat i wieloświat (multiverse)

O kursie

Kurs poświęcony jest pojęciu Wieloświata (ang. Multiverse). Rozpoczynam od wyjaśnienia historii tego pojęcia i różnych analogicznych propozycji mitologicznych, filozoficznych i naukowych sprzed XX wieku. Następnie wprowadzam podstawowe pojęcia współczesnej kosmologii relatywistycznej, co pozwala na w miarę precyzyjnie wyjaśnienie, czym jest "Wszechświat" oraz, przez rozszerzenie "Wieloświat". Następnie omawiane są kolejno rozmaite modele Wieloświata: od prostych modeli cyklicznych A. Friedmanna, A. Einsteina i R. Tolmana, przez model ewolucyjny L. Smolina ("kosmologiczny dobór naturalny") i konforemną kosmologię cykliczną R. Penrose'a. Odrębną kategorię stanowią wersje hipotezy Wieloświata odwołujące się do teorii inflacji, zwłaszcza inflacji chaotycznej A. Lindego i inflacji wiecznej P. Steinhardta. Pokrótce wspomniana jest interpretacja wielu światów H. Everetta, ponieważ powszechnie wspomina się o niej w kontekście Wieloświata. Na koniec omówione są modele "Wieloświata matematycznego": "ensemble of universes" B. Cartera, wszechświat matematyczny M. Tegmarka i tzw. "krajobraz teorii strun". Ostatni wykład poświęcony jest krytycznej analizie omówionych wcześniej modeli z perspektywy metodologicznej i filozoficznej.

Program

Przywitanie
Wprowadzenie historyczno-filozoficzne
Wieloświat w kosmologii
Wieloświat matematyczny
Interpretacja wielu światów w mechanice kwantowej
Podsumowanie
Egzamin

Wymagane umiejętności

Brak; Uwaga: Znacznie łatwiej będzie podążać za tokiem wykładu osobom, które przed jego rozpoczęciem poznają elementarne zagadnienia współczesnej kosmologii. Polecam swój kurs "Wprowadzenie do kosmologii".

Kategorie

Wykładowcy

dr Łukasz Lamża

Doktor nauk humanistycznych specjalizujący się w filozofii przyrody, kosmologii, astrofizyce oraz zagadnieniach filozoficznych związanych z tymi naukami. Pracownik Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych oraz członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”.

Czytaj więcej