Filozofia nauki

Wojciech Sady
Kurs otwarty

Czym jest nauka? Jak oddzielić to, co naukowe, od pseudonauki? Jakie są najważniejsze współczesne stanowiska w kwestii metodologii nauk empirycznych?

Zapisz się
  • Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych
  • FiNaDw
  • 11  wykładów
  • Kurs otwarty
  • 31 października 2023

O kursie

Badania nad światem, jakie nazywamy „naukowymi”, prowadzone są na dobrą sprawę zaledwie od czterech wieków, z czego przez trzy pierwsze niemal wszystkie miały miejsce w Europie Zachodniej. Z rewolucją naukową organicznie związana była rewolucja techniczna, która nabrała niesłychanego przyspieszenia pod koniec XIX w. W rezultacie od 1900 r. liczba ludzi żyjących na Ziemi zwiększyła się prawie pięciokrotnie, a średnia długość życia ludzkiego wzrosła z 32 do 71 lat. A jednak naukowy obraz świata – tak rozległy, tak rzetelnie zbudowany i tak skuteczny praktycznie – miał i ma wpływowych przeciwników. Powstaje pytanie, czy da się jasno oddzielić poglądy naukowe od nienaukowych i w przekonujący sposób wyjaśnić, dlaczego powinniśmy ufać raczej naukowcom niż komukolwiek innemu.

Wykłady otwiera opowieść o pierwszych badaniach naukowych, prowadzonych przez starożytnych Greków, potem przez uczonych świata islamu, a wreszcie w Europie od XVII w. poczynając. Po nich następuje krótkie wprowadzenie do najważniejszych nurtów teorii poznania: racjonalizmu, empiryzmu, a przede wszystkim kantyzmu. Rewolucje relatywistyczna i kwantowa w fizyce sfalsyfikowały kantyzm i zmusiły do prac nad zbudowaniem filozofii poznania naukowego, która by obejmowała i wyjaśniała tego rodzaju zmiany w myśleniu. Następnie Wykładowca we w miarę przystępny sposób omawia podstawy najważniejszych systemów filozofii nauki XX w.

Kurs zrealizowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "DIALOG" w latach 2016-2019.

Program

  1. Wprowadzenie do kursu
  2. Prehistoria nauki
  3. Narodziny nauki nowożytnej
  4. Wielkie nurty w teorii poznania, a zwłaszcza kantyzm
  5. Przewroty w geometrii, fizyce i logice
  6. Empiryści logiczni o nauce i metafizyce
  7. Falsyfikacjonizm Karla R. Poppera
  8. Thomas S. Kuhn o rewolucjach naukowych cz. 1
  9. Thomas S. Kuhn o rewolucjach naukowych cz. 2
  10. Metodologia naukowych programów badawczych Imre Lakatosa
  11. Anarchizm metodologiczny Paula K. Feyerabenda
  12. Egzamin

ABC

Kategorie

Wykładowcy

prof. dr hab. Wojciech Sady

Filozof nauki, historyk idei. Od 2011 pracuje w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Autor licznych publikacji naukowych z zakresu filozofii i historii nauki.

Czytaj więcej

Tematy